مقایسه اثربخشی مدل پیشگیری از بازگشت بر پایه ذهن آگاهی (mbrp )، مدل ماتریسی و روش ترکیبی در پیشگیری از بازگشت افراد وابسته به مواد مراجعه کننده به کلینیک های ترک اعتیاد زاهدان

علیرغم تلاش های زیادی که در جهان و ایران برای درمان و جلوگیری از بازگشت افراد وابسته به مواد انجام گرفته، هنوز شیوه ای که بتوان افراد وابسته به مواد را به صورت قطعی درمان نمود پیدا نشده است. بازگشت اعتیاد، به معنی شکست در نگه داری رفتار تغییر کرده در طول زمان است. بازگشت باعث اتلاف بسیاری از هزینه های مادی و معنوی شده و نتایج منفی فراوانی به بار می آورد. هدف از پژوهش حاضر بررسی روش های نوین پیشگیری از بازگشت بر پایه ذهن آگاهی (mbrp) و مدل ماتریسی به تنهایی و ترکیبی برای رسیدن به روش درمانی بود که بازدهی بالا و در عین حال حداقل بازگشت را در پی داشته باشد. جهت دست یابی به اهداف تحقیق از روش نیمه آزمایشی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه افراد مبتلا به مصرف مواد در شهر زاهدان و گروه نمونه عبارت از 80 نفر از جامعه آماری مورد نظر بودند که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شده و در سه گروه آزمایشی مدل ذهن آگاهی، ماتریسی و ترکیبی و گروه کنترل قرار می گرفت. گروه های آزمایش به مدت هشت هفته تحت درمان گروهی قرار گرفتند و گروه کنترل در این مدت هیچ درمانی را دریافت نکردند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس های حمایت اجتماعی، مراحل تغییر و پرسشنامه سوء مصرف الکل استفاده شد. برای ارزیابی از پرهیز آزمودنی ها نیز از آزمایش مورفین پیش از شروع درمان، تصادفی در طی درمان، و پس از اتمام مرحله پیگیری 3 ماهه استفاده گردید. تجزیه و تحلیل کواریانس چند متغیری (mancova) و همچنین سایر شیوه های تحلیل بر روی داده ها نشان داد که: تفاوت معناداری بین گروه های آزمایشی و گروه کنترل در مهارت های مقابله ای، انگیزش و حمایت اجتماعی در پس آزمون و پیگیری وجود دارد. همچنین نتایج خی دو نشان داد که تفاوت معناداری بین فراوانی بازگشت در گروه های آزمایشی و گروه کنترل وجود دارد. بنابراین آموزش مدل پیشگیری از بازگشت بر پایه ذهن آگاهی (mbrp)، مدل ماتریسی و ترکیبی در پیشگیری از بازگشت افراد وابسته به مواد موثر بوده و در مرحله پیگیری نیز ثبات داشت. اگرچه روش ترکیبی در مرحله پس آزمون و پیگیری بهبودی بیشتری را نسبت به دو گروه دیگر آزمایشی نشان داد اما این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود.